Lễ đen là một nghi lễ nhỏ trong lễ ăn hỏi những không thể thiếu trong phong tục đám cưới truyền thống của dân tộc Việt Nam chúng ta.
Lễ đen là gì?
Lễ đen còn được gọi với những tên gọi khác là Lễ Nạp Tài hoặc hay Lễ Nát, tùy theo phong tục của mỗi một địa phương. Lễ đen là một nghi lễ nhỏ trong lễ ăn hỏi. Qua đó, ngoài các sính lễ cưới như trầu cau, bánh trái, rượu trà … thì nhà trai còn tặng cho nhà gái một số tiền nữa. Số tiền mà nhà trai tặng cho nhà gái được gọi là tiền lễ đen.
Ý nghĩa của lễ đen
Lễ đen và những sính lễ cưới chính là sự thách cưới của bên nhà gái đối với bên nhà trai. Nhà trai sẽ đáp ứng những sính lễ cưới mà nhà gái yêu cầu trong đó bao gồm cả khoản tiền lễ đen. Các sính lễ cưới và khoản tiền của lễ đen của nhà trai được xem như món quà thể hiện sự cám ơn của nhà trai đối với nhà gái. Vì nhà gái đã có công sinh thành, nuôi dưỡng và chăm sóc cô dâu trong suốt thời gian qua.
Các loại sính lễ cưới trong lễ ăn hỏi:
Trong lễ ăn hỏi, những lễ vật tối thiếu theo truyền thống cổ truyền từ thời xưa thường bao gồm những lễ vật sau đây:
– Trầu cau
– Cặp nhẫn cưới bằng vàng
– Bánh truyền thống của địa phương. Tùy thuộc vào mỗi vùng miền mà người ta dùng các loại bánh khác nhau như là bánh cốm, bánh xu xê, bánh pía, bánh kem, bánh lột da …
– Hạt sen. Có nơi dùng hạt sen tươi, cũng có chỗ dùng hạt sen khô
– Rượu và trà
– Khoản tiền lễ đen.
Trầu cau
Trầu cau đại diện cho tình phu thê, nó là lễ vật không thể thiếu trong đám cưới. Người ta thường dán thêm chữ Song Hỷ có nền đỏ lên mỗi quả cau để trang trí cho thêm màu sắc.
Rượu trà
Rượu và trà thường được tặng theo cặp. Các hộp trà được gói bằng giấy kiếng màu đỏ, trang trí nơ ở trên. Rượu có thể là rượu tây hoặc là cặp rượu Champage.
Bánh và trái cây
Đặc trưng nhất là bánh xu xê hay còn gọi là bánh phu thê. Đây là loại bánh không thể thiếu trong lễ vật của lễ nạp tài. Ngoài bánh xu xê, người miền Bắc còn tặng thêm bánh cốm, còn đám cưới tại khu vực Nam Bộ người ta lại sử dụng thêm bánh kem.
Đối với trái cây, người ta thường sử dụng nhiều loại trái khác nhau để kết thành mâm ngũ quả. Các loại trái cây hay sử dụng cho mâm ngũ quả là: xoài, táo, nho, mãn cầu, đu đủ, thanh long …..
Trang sức cưới
Trang sức cưới sẽ bao gồm cặp nhẫn cưới của cô dâu và chú rể. Ngoài ra, còn có thêm bộ trang sức cưới dành cho cô dâu bao gồm: dây chuyền vàng, lắc tay, cặp bông tay. Nếu bên nhà trai có khả năng, họ còn sắm thêm kiềng vàng đi theo bộ trang sức để tặng cho cô dâu.
Tiền lễ đen
Như đã nói trên, tiền lễ đen là số tiền mà nhà trai biếu tặng cho nhà gái để thể hiện lòng biết ơn khi đã sinh thành, dưỡng dục và chăm sóc cô dâu.
Ngoài ra, tùy theo tình hình kinh tế cũng như sự yêu cầu từ phía nhà gái mà lễ vật của lễ ăn hỏi còn có thêm nhưng thứ sau đây: heo quay, gà quay, gà luộc, xôi gấc, trái cây ngũ quả, trang sức cho cô dâu ….
Cách sắp xếp các sính lễ cưới và tiền lễ đen.
Trước đây theo truyền thống thì tất cả các sính lễ cưới được đặt vào các mâm tráp được sơn son thếp vàng. Bên ngoài phủ còn phủ thêm một tấm vải đỏ có thêu rồng phượng hoặc chữ Song Hỷ, viền khăn màu vàng.
Ngày nay, người ta có xu hướng sử dụng các mâm tráp với kiểu dáng và màu sắc đa dạng hơn chứ không đơn thuần là màu đỏ nữa. Các bạn trẻ có thể chọn loại mâm tráp có màu hồng, màu kem, màu trắng, màu vàng … thậm chí màu ánh bạc cũng rất được ưa chuộng. Khăn phủ mâm tráp thì ngoài loại khăn truyền thống thì người ta còn sử dụng các loại khăn làm từ vải voan, vải ren cao cấp để hợp với màu sắc loại tráp mà họ đã chọn.
Còn đối với tiền lễ đen thì họ sẽ được đặt trong phong bao lì xì lớn được thiết kế và in ấn đẹp mắt có in hình Song Hỷ hoặc có hoa văn liên quan đến đám cưới. Bao lì xì này có thể được đặt chung với mâm quả trang sức bao gồm bông tai, lắc tay, dây chuyền vàng, nhẫn cưới.
Tiền lễ đen bao nhiều thì hợp lý?
Tiền lễ đen bao nhiêu thì hợp lý? Câu hỏi này rất khó trả lời vì số tiền này phụ thuộc rất nhiều vào tình hình tài chính của nhà trai. Đối với các nhà khá giả thì số tiền có thể nhiều, còn gia đình tương đối khó khăn thì có thể ít hơn. Con số có thể chênh lệch khoảng từ 5 triệu đồng đến 15 triệu đồng.
Ngoài con số ước lượng như trên thì có thể tiền lễ đen còn do sự thỏa thuận của bên nhà gái và nhà trai nữa. Để hôn nhân được thuận buồm xuôi gió, người ta hay chọn những con số may mắn để định cho số tiền lễ đen mà nhà trai sẽ phải nộp. Con số đó có thể là 9.990.000 đồng với ý nghĩa như là vàng 4 số chín. Hoặc là 8.880.000 đồng với ý nghĩa là làm ăn luôn phát đạt. Cũng có thể là 6.868.000 có ý nghĩa là lọc phát lọc phát.
Ngoài ra, nhà trai và nhà gái cũng cần chuẩn bị sẵn những phong lì xì đỏ để phát cho đội bê mâm quả của cả nhà trai và nhà gái nữa. Bao lì xì này không cần quá nhiều tiền, khoản từ 20.000 đồng đến 50.000 đồng là được rồi. Số tiền lì xì này được gọi là lì xì cám ơn những nam thanh, nữ tú đã đến góp vui, giúp đỡ gia đình bưng quả và tổ chức trọn vẹn hôn lễ cho cô dâu và chú rể.
Tiền lễ được sử dụng để làm gì?
Số tiền trong lễ đen sẽ được nhà gái thu nhận cùng với các loại lễ vật, sính lễ cưới mà nhà trai mang sang. Đối với các loại sính lễ cưới, sau khi lại quả lại cho nhà trai, số còn lại nhà gái sẽ chia thành từng phần để phát cho bà con, họ hàng phía nhà gái.
Còn đối với số tiền, nhà gái có thể dùng nó để mua sắm đồ cho con gái trong ngày cưới, cũng có thể dùng nó để sửa sang lại nhà cửa chuẩn bị cho đám cưới. Số tiền đó cũng có thể được để lại để thanh toán một phần chi phí đãi tiệc cưới. Nói chung là nhà gái có toàn quyền quyết định sử dụng số tiền đó như thế nào.
>>> Xem thêm: Mua nhà và cưới vợ, việc nào nên làm trước?
>>> Xem thêm: 6 lý do phải đăng ký kết hôn khi đám cưới
Có chỗ đòi thách cưới cả trăm triệu, không biết gả con gái hay bán con gái nữa
Tiền lễ đen nên là lộc phát, lộc phát thì sẽ đỡ tốn nhiều hơn là bốn số chính hay là phát phát phát .